Maca (Lepidium meyenii), peruwiański adaptogen o szerokim zastosowaniu zdrowotnym, posiada potwierdzone naukowo działanie antyoksydacyjne, neuroprotekcyjne oraz wspierające odporność organizmu[1][2][3][4]. Kluczowe badania wskazują na jej realny wpływ na zmniejszenie stresu, wsparcie układu nerwowego, obniżenie ryzyka chorób przewlekłych oraz poprawę zdrowia skóry. Czy jednak maca rzeczywiście ma prozdrowotne właściwości? Odpowiedź znajduje się w poniższej analizie mechanizmów działania i wyników badań.
Adaptogenne właściwości maca
Maca jest zaliczana do adaptogenów, czyli roślin wspomagających organizm w adaptacji do stresu fizycznego, psychicznego oraz środowiskowego[1][2]. Jej działanie adaptogenne manifestuje się poprzez regulację równowagi hormonalnej i poprawę odporności organizmu na czynniki szkodliwe[1]. Dzięki obecności bioaktywnych związków, maca wzmacnia odporność psychiczną, łagodząc skutki przeciążenia i wyczerpania[2]. Mechanizm ten polega na oddziaływaniu składników maca na układ nerwowy oraz hormonalny człowieka[1].
Bioaktywne składniki i ich znaczenie prozdrowotne
Za silne prozdrowotne właściwości maca odpowiadają unikatowe składniki, przede wszystkim makamidy oraz polisacharydy[1][3]. Makamidy, będące kluczowym elementem biochemicznym tej rośliny, wspierają ochronę neuronów (neuroprotekcja) i promują regenerację komórek nerwowych[1]. Polisacharydy maca wzmacniają działanie cytoprotekcyjne, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym, obniżając jednocześnie stany zapalne[3]. Oprócz tego, maca zawiera polifenole i fitosterole, które również wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego oraz immunologicznego[1][4].
Antyoksydacyjne i przeciwzapalne działanie maca
Maca wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, neutralizując wolne rodniki i redukując uszkodzenia oksydacyjne struktur komórkowych[1][3][4]. Przeciwdziała także przewlekłym stanom zapalnym, co potwierdzono w badaniach przedklinicznych oraz in vitro[1][2][3]. Obecność antyoksydantów, w tym polifenoli i polisacharydów, chroni komórki przed skutkami stresu oksydacyjnego i hamuje procesy utleniania lipidów[1][3]. To przekłada się na wsparcie odporności, a także na prewencję chorób cywilizacyjnych[3][4].
Maca a chemoprewencja i ochrona komórek
Jednym z aspektów działania maca jest jej potencjał przeciwnowotworowy, potwierdzony w badaniach in vitro prowadzonych na liniach komórkowych raka jelita grubego, białaczki i wątroby[1][2][3]. Składniki maca hamują wzrost komórek nowotworowych oraz wspierają mechanizmy immunologiczne zapobiegające rozwojowi nowotworów; określane jest to jako chemoprewencja[2]. Przez swoje działanie cytoprotekcyjne maca chroni zdrowe komórki przed negatywnym wpływem wolnych rodników i promieniowania UV, co znajduje przełożenie także w kosmetologii i poprawie kondycji skóry[1][4].
Wpływ maca na funkcje poznawcze, nastrój i wydolność
W badaniach naukowych maca wykazuje zdolność do poprawy pamięci, koncentracji i samopoczucia[1][2][3][4]. Jej działanie przeciwdepresyjne oraz wspierające regenerację neuronów otwiera możliwości stosowania tej rośliny jako naturalnego środka wspomagającego walkę z lękiem, niskim nastrojem oraz zaburzeniami poznawczymi[2][4]. Wspierając ośrodkowy układ nerwowy, maca może wpływać na poprawę nastroju, łagodzenie objawów depresji i zmniejszenie poziomu lęku[2][4]. Roślina ta stosowana jest również w okresie menopauzy oraz w celu podniesienia wydolności fizycznej, choć te efekty wymagają dalszego potwierdzenia w badaniach klinicznych[3][4].
Oddziaływanie maca na zdrowie układu sercowo-naczyniowego i płodność
Spożywanie maca może wiązać się z obniżeniem poziomu LDL, tzw. „złego” cholesterolu, co istotnie zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób serca[4]. Poprawia także elastyczność naczyń i wspiera zdrowie krążenia dzięki kompleksowemu działaniu antyoksydacyjnemu i przeciwzapalnemu[3][4]. Wpływ maca na płodność oraz jakość komórek rozrodczych został potwierdzony w eksperymentach na zwierzętach i jest przedmiotem ciągłych badań u ludzi[3].
Podsumowanie: Czy maca rzeczywiście ma prozdrowotne właściwości?
Analiza dostępnych badań potwierdza, że maca wykazuje realne prozdrowotne właściwości, szczególnie jako adaptogen, środek neuroprotekcyjny, antyoksydant, wspomagacz funkcji poznawczych oraz środek wzmacniający odporność[1][2][3][4]. Jej potencjał w prewencji nowotworowej, poprawie wydolności fizycznej, wsparciu zdrowia skóry oraz regulacji układu sercowo-naczyniowego znajduje częściowe odzwierciedlenie w badaniach przedklinicznych i epidemiologicznych[1][2][3][4]. Konieczne są jednak dalsze, długoterminowe analizy kliniczne w celu pełnego potwierdzenia wszystkich efektów zdrowotnych maca.
Źródła:
- https://marekskoczylas.pl/poradnik/p152,maca-peruwianski-skarb-natury-o-niezwyklych-wlasciwosciach
- https://super-racjonalni.pl/blog/strefa-wiedzy/jakie-wlasciwosci-ma-korzen-maca-w-proszku/
- https://www.npt.up-poznan.net/pub/art_11_3.pdf
- https://michaldrozdowski.pl/maca-i-jej-wplyw-na-zdrowie-co-mowia-badania-naukowe/
WitaminowyBazar.pl to niezależny portal tematyczny, stworzony w 2024 roku, specjalizujący się w dostarczaniu rzetelnych informacji o suplementacji, witaminach i składnikach odżywczych. Współpracując z ekspertami z dziedziny dietetyki i medycyny naturalnej, pomagamy naszym czytelnikom podejmować świadome decyzje dotyczące zdrowia.