Za co odpowiada selen w ludzkim organizmie?

Za co odpowiada selen w ludzkim organizmie?

Selen to pierwiastek śladowy, który mimo swojej niewielkiej ilości odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia człowieka. Choć nie jest niezbędny w dużych dawkach, to jego obecność w organizmie jest nieodzowna dla prawidłowego funkcjonowania wielu układów i procesów metabolicznych. W tym artykule szczegółowo omówimy, jakie funkcje pełni selen, dlaczego jego niedobór może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych oraz w jaki sposób wspiera organizm w codziennym funkcjonowaniu.

Podstawowe funkcje selenu w ludzkim organizmie

Selen jest składnikiem wielu enzymów, co czyni go niezwykle istotnym elementem metabolicznych szlaków życiowych. Odpowiada za aktywność enzymów antyoksydacyjnych, takich jak peroksydaza glutationowa, który chroni komórki przed stresem oksydacyjnym wywołanym działaniem wolnych rodników [3].

Wśród najważniejszych funkcji selenu warto wymienić udział w procesach eliminacji szkodliwych cząsteczek, co wpływa na opóźnienie starzenia się komórek i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób degeneracyjnych. Ponadto, selen bierze udział w regulacji działania układu sercowo-naczyniowego, wspomaga funkcje układu nerwowego oraz wspiera odporność organizmu [2][5].

Selen a funkcje tarczycy i metabolizm

Jedną z najważniejszych ról selenu jest udział w funkcjonowaniu tarczycy. To pierwiastek niezbędny do produkcji i metabolizmu hormonów tarczycy, takich jak T3 i T4. Selen wpływa na regulację tempa przemiany materii oraz na zdrowie układu sercowo-naczyniowego [3].

Właściwe stężenie selenu w organizmie zapewnia prawidłową pracę tego gruczołu, co przekłada się na równowagę hormonalną, a zatem na poziom energii, funkcje poznawcze i ogólne samopoczucie. Z kolei jego niedobór może powodować zaburzenia funkcji tarczycy, przejawiające się np. problemami z metabolizmem i wahaniami nastroju [3].

Wpływ selenu na układ odpornościowy i sercowo-naczyniowy

Selen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego układu odpornościowego. Poprawia odpowiedź immunologiczną, wspomagając organizm w walce z infekcjami i chorobami autoimmunologicznymi [5].

Badania wskazują, że odpowiedni poziom selenu może korzystnie wpływać na zdrowie serca, chroniąc komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które są główną przyczyną chorób sercowo-naczyniowych. Enzymy selenoproteiny, czyli takie, w które wbudowana jest selenocysteina, uczestniczą w procesach regulujących ciśnienie krwi i funkcje naczyń [2], [3].

Selen a zdrowie układu nerwowego i mięśniowego

Oprócz wsparcia funkcji immunologicznych i hormonalnych, selen odgrywa ważną rolę w rozwoju i regeneracji tkanki mięśniowej. Biorąc udział w procesach apoptozy oraz w syntezie DNA, sprzyja utrzymaniu sprawności układu nerwowego i mięśni [2].

Brak selenu może prowadzić do osłabienia funkcji mięśni, zaburzeń neurodegeneracyjnych oraz zwiększonego ryzyka chorób autoimmunologicznych, czego przyczyną jest niewystarczające działanie enzymów antyoksydacyjnych [3].

Niedobór selenu – konsekwencje dla zdrowia

Niedobór selenu, choć rzadki w krajach o zróżnicowanej diecie, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Brak tego pierwiastka jest związany m.in. z zaburzeniami funkcji tarczycy, co może skutkować rozwojem chorób autoimmunologicznych tarczycy, takich jak choroba Hashimoto [3].

Oprócz tego, niedobór selenu może obniżać odporność, zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także promować procesy starzenia się organizmu. U osób z niedoborem często obserwuje się również osłabienie układu mięśniowego i pogorszenie funkcji neurologicznych [2][3].

Podsumowanie i kluczowe informacje

Podsumowując, selen jest kluczowym składnikiem enzymów antyoksydacyjnych, które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. Wspiera funkcję tarczycy, reguluje metabolizm i układ odpornościowy. Dba o zdrowie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego, a jego niedobór może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych.

Warto pamiętać, że choć selen jest potrzebny w niewielkich ilościach, to jego właściwe poziomy są niezbędne dla utrzymania zdrowia na optymalnym poziomie. Co istotne, zarówno nadmiar, jak i niedobór tego pierwiastka mogą być szkodliwe, dlatego kluczowe jest odpowiednie zbilansowanie diety oraz ewentualna suplementacja po konsultacji z lekarzem.

Źródła:

• [1] https://www.doz.pl/czytelnia/a16521-Selen__wlasciwosci_niedobor._Suplementacja_selenem_a_zdrowa_tarczyca
• [2] https://diag.pl/pacjent/artykuly/nadmiar-i-niedobor-selenu-objawy-przyczyny-i-skutki/
• [3] https://www.apteka-melissa.pl/blog/artykul/przeczytaj-dlaczego-warto-przyjmowac-selen,420.html
• [4] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/74852,selen-wlasciwosci-zrodla-pokarmowe
• [5] https://labs212.com/rola-selenu-w-zdrowiu-czlowieka/