Czy można przedawkować rumianek i jakie mogą być tego skutki?

Rumianek to od wieków znane zioło lecznicze, cenione za działanie przeciwzapalne, łagodzące i uspokajające. Jednak czy można przedawkować rumianek i jakie mogą być skutki jego nadmiernego stosowania? Poniżej znajdziesz konkretne, oparte na faktach odpowiedzi oraz szczegółowe wyjaśnienie tego zagadnienia.

Czy można przedawkować rumianek?

Przedawkowanie rumianku oznacza zastosowanie znacznie większych ilości niż zalecane, najczęściej w postaci naparów lub koncentratów. Toksyczność rumianku jest bardzo niska i nie udokumentowano ciężkich zatruć przy typowym spożyciu naparów lub okładów ze świeżych lub suszonych kwiatów rumianku pospolitego (Matricaria chamomilla) [1]. Jednak spożycie nadmiernych ilości lub wykorzystanie rumianku w sposób niezgodny z przeznaczeniem (na przykład palenie) może prowadzić do objawów niepożądanych [2][3][9]. Zaleca się, aby nie przekraczać 3–4 filiżanek naparu dziennie [9].

Objawy i skutki przedawkowania rumianku

Większość skutków przedawkowania rumianku wiąże się z reakcjami alergicznymi lub podrażnieniem przewodu pokarmowego. Do najczęstszych objawów należą świąd, pokrzywka, obrzęk, duszność, skurcz oskrzeli, a w rzadkich przypadkach nawet wstrząs anafilaktyczny [1][2]. Sporadycznie pojawiają się nudności, wymioty, uczucie dziwnego smaku w ustach, zawroty głowy czy senność [1][6]. U osób nadwrażliwych mogą wystąpić także reakcje kontaktowe w postaci zapalenia skóry [1][2].

W przypadku palenia rumianku – praktyki niezalecanej i niebezpiecznej – może dojść do ciężkiego podrażnienia dróg oddechowych oraz dramatycznie wzrasta ryzyko rozwoju nowotworów jamy ustnej, gardła, krtani i przełyku [3].

Kto jest szczególnie narażony na skutki przedawkowania rumianku?

Największe ryzyko występuje u osób uczulonych na rumianek lub inne rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Charakterystyczne są tak zwane reakcje krzyżowe: osoby z alergią na bylicę, piołun czy inne rośliny z tej rodziny mogą doświadczyć cięższych objawów po ekspozycji na rumianek [2]. Szczególną ostrożność powinny zachować też osoby przewlekle chorujące i przyjmujące leki – ze względu na możliwe interakcje rumianku z lekami, zwłaszcza przeciwzakrzepowymi, hormonalnymi i uspokajającymi [3][5].

Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny ograniczyć stosowanie rumianku do minimum, pomimo że główny składnik rumianku – bisabolol – nie wykazuje działania embriotoksycznego [5]. Wzmożoną czujność warto zachować również przy aplikacji preparatów rumiankowych na skórę – szczególnie latem, gdyż istnieje wtedy ryzyko fotouczulenia [3][5].

Mechanizmy działań niepożądanych i składniki rumianku

Działania niepożądane wywołane przez rumianek opierają się głównie na reakcji alergicznej typu natychmiastowego, zależnej od immunoglobuliny E (IgE) [1][2]. Objawy są intensywniejsze u osób z dodatnim wywiadem alergicznym na astrowate lub wcześniejszą nadwrażliwością na rumianek [1][2]. Składniki aktywne takie jak bisabolol, chamazulen, spiroeter i flawonoidy zasadniczo nie są toksyczne, jednak mogą odpowiadać za rozwój alergii [5].

Podrażnienie przewodu pokarmowego obserwuje się zwykle po przyjęciu bardzo dużych ilości naparu, natomiast miejscowe odczyny alergiczne często pojawiają się po kontakcie skóry ze skoncentrowanymi preparatami rumiankowymi [1][2]. Ciężkie uogólnione reakcje są bardzo rzadkie i pojawiają się w niemal wyłącznie u osób predysponowanych [1][2][5].

Interakcje rumianku z lekami i innymi substancjami

Rumianek może wchodzić w interakcje lekowe, wpływając na działanie leków metabolizowanych przez cytochromy CYP3A4 oraz CYP1A2 [5]. Stosowanie rumianku wraz z warfaryną i innymi lekami przeciwzakrzepowymi może prowadzić do zwiększonego ryzyka krwawień [5]. Ryzyko interakcji dotyczy także leków hormonalnych, niektórych środków antykoncepcyjnych oraz preparatów uspokajających [3][5]. Dlatego przewlekle leczeni pacjenci powinni skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii rumiankiem [5].

Dawkowanie i zalecenia bezpiecznego stosowania rumianku

Bezpieczną i zalecaną ilością naparu z rumianku jest 3–4 filiżanki dziennie [9]. Przekroczenie tej dawki może, zwłaszcza u osób wrażliwych lub z dodatnim wywiadem alergicznym, prowadzić do rozwoju niepożądanych objawów ze strony przewodu pokarmowego lub skóry [1][2][9]. Ważne jest, by nie korzystać z niesprawdzonych czy niekonwencjonalnych sposobów stosowania rumianku, takich jak palenie, które jest wysoce szkodliwe dla zdrowia [3].

Dotychczas nie opisano śmiertelnych przypadków przedawkowania rumianku przy tradycyjnym, zalecanym użyciu zioła [1].

Podsumowanie – czy można przedawkować rumianek i jakie są konsekwencje?

Przedawkowanie rumianku jest możliwe i wiąże się głównie z ryzykiem reakcji alergicznych lub interakcji lekowych, zwłaszcza u osób z grup ryzyka. Ciężkie zatrucia są niezwykle rzadkie, jednak nadmierne spożycie lub nieodpowiednie stosowanie rumianku może wywołać objawy niepożądane, takie jak nudności, wymioty, zawroty głowy, objawy alergiczne czy nawet reakcje anafilaktyczne [1][2][5]. Kluczowe jest zachowanie umiaru w dawkowaniu, unikanie palenia rumianku oraz konsultowanie stosowania z lekarzem przy przewlekłych chorobach lub zażywaniu leków [3][5][9].

Źródła:

• [1] https://www.doz.pl/ziola/z1552-rumianek_pospolity
• [2] https://leki.pl/produkty/koszyczek-rumianku/przedawkowanie/
• [3] https://witaminowybazar.pl/rumianek-na-co-szkodzi-i-kiedy-lepiej-go-unikac/
• [5] https://www.izielnik.pl/blog/rumianek-wlasciwosci-lecznicze-zastosowanie-i-przeciwwskazania
• [6] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/428-czy-mozna-przedawkowac-ziola-to-musisz-wiedziec!.html
• [9] https://aptekapapaya.pl/blog/news/rumianek-wlasciwosci-lecznicze-i-przeciwwskazania