Czystek to roślina, która od wieków jest wykorzystywana w medycynie ludowej, głównie za sprawą swoich właściwości prozdrowotnych. W ostatnich latach zyskała popularność jako naturalny suplement wspierający układ odpornościowy i działający jako antyoksydant. Mimo tego, że jej korzystne działanie potwierdzają liczne badania laboratoryjne, istnieje potrzeba zachowania ostrożności w interpretacji wyników, gdyż brakuje dowodów klinicznych potwierdzających skuteczność u ludzi. Czy warto sięgać po czystek i jakie właściwości skrywa ta roślina? O tym poniżej.

Rodzaje i właściwości chemiczne czystka

Wyróżnia się dwie podstawowe odmiany czystka: czystek szary (Cistus incanus L.) oraz czystek kreteński (Cistus creticus L.). Obie odmiany są bogate w polifenole, które odgrywają kluczową rolę w ich właściwościach leczniczych. Zawarte w nich substancje mają silne właściwości antyoksydacyjne, co oznacza zdolność do neutralizowania wolnych rodników odpowiedzialnych za starzenie się komórek i rozwój chorób degeneracyjnych [2].

Polifenole zawarte w czystku, takie jak kwas elagowy czy kwasy fenolowe, wykazują zdolność do hamowania procesów oksydacyjnych w organizmie. To z kolei może przyczyniać się do ochrony DNA i innych struktur komórkowych przed uszkodzeniem, co jest istotne w kontekście prewencji wielu chorób przewlekłych [2].

Właściwości zdrowotne czystka

Wzmocnienie układu odpornościowego

Podstawową zaletą czystka jest jego potencjał w wspieraniu naturalnej odporności organizmu. Badania suggestują, że ekstrakty z tej rośliny mogą wspomagać działanie układu immunologicznego, zwiększając produkcję przeciwciał i aktywność komórek obronnych [1], [2]. Napary z jego liści tradycyjnie wykorzystywane są jako środek wspierający odporność w okresie jesienno-zimowym.

  Korzeń mniszka lekarskiego - jakie ma właściwości lecznicze?

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

Czystek wykazuje działanie o charakterze przeciwdrobnoustrojowym. Badania laboratoryjne potwierdzają jego zdolność do hamowania rozwoju bakterii, grzybów i wirusów, w tym wirusa grypy. Warto zaznaczyć, że ekstrakt z czystka hamuje namnażanie patogenów, a co ważne, nie zaobserwowano zjawiska oporności wirusów na jego składniki [3].

Właściwości antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe

Dzięki wysokiej zawartości polifenoli, czystek działa jako silny antyoksydant, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. W badaniach laboratoryjnych składniki te wykazują zdolność do hamowania proliferacji komórek nowotworowych, co daje nadzieję na ich potencjalne zastosowania w onkologii. Jednakże, jeszcze brakuje dowodów klinicznych potwierdzających skuteczność w terapii u ludzi [2].

Mechanizm działania i potencjalne zastosowania

Ekstrakty z czystka mogą hamować namnażanie wirusów, w tym wirusa grypy, dzięki czemu mogą być wykorzystywane jako wsparcie w okresach wzrostu zachorowań. Ich mechanizm obejmuje hamowanie receptorów wirusów oraz stymulację układu odpornościowego. Charakterystyczne jest to, że nie zaobserwowano oporności wirusów na składniki ekstraktu, co czyni go atrakcyjnym środkiem profilaktycznym [1].

Badania naukowe sugerują też, że składniki czystka mogą interferować z procesami proliferacji komórek rakowych, choć te wyniki są jeszcze na wczesnym etapie i wymagają potwierdzenia w badaniach klinicznych. W przypadku interakcji z innymi lekami lub suplementami, nie ma obecnie wystarczających danych, więc zaleca się ostrożność w łączeniu czystka z innymi preparatami [2].

Podsumowanie

Czystek to roślina, która od tysiącleci jest wykorzystywana na różne sposoby w medycynie ludowej, szczególnie jako środek wzmacniający odporność i działający antyoksydacyjnie. Aktualne badania potwierdzają jego właściwości przeciwdrobnoustrojowe i potencjał w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, choć dowody na skuteczność u ludzi są jeszcze ograniczone. Dlatego, choć czystek prezentuje wiele obiecujących właściwości, konieczne są dalsze badania kliniczne, aby móc jednoznacznie potwierdzić jego działanie w terapii chorób i jako suplement diety.

  Na co pomaga syrop z mleczy i jak go przygotować?

Źródła:

  • [1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/273962,czystek
  • [2] https://recepta.pl/artykuly/czy-czystek-poprawia-odpornosc
  • [3] https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/inne-dolegliwosci/czystek-wlasciwosci-i-zastosowanie